تارخچه بستنی:
احتمالاً آب میوه سرد شده در بسیاری از کشورهای جهان از جمله چین از ۳۰۰۰ سال پیش شناخته شده است که می توان آن را به عنوان اولین بستنی ها دانست. طبق اطلاعات موجود، رومیهای قدیم نیز از برف کوهها برای سرد کردن آب میوه استفاده میکردهاند. از آن تاریخ تا قرن هیجدهم میلادی، مدارک زیادی در دست نیست، تا این که مارکوپولو سیاح مشهور ونیزی در بازگشت از سفر مشهورش به آسیا اطلاعاتی در زمینهی ساخت شیرینی از شیر منجمد(احتمالاً نوعی بستنی میوهای امروزی) را همراه خود از چین آورد.
این روش در ونیز مورد استفاده قرار گرفت و سپس در سرتاسر ایتالیا گسترش یافت. به تدریج کشورهای دیگر اروپایی نیز از این روش برای تهیه بستنی استفاده کردند.
● بستنی در ایران
در ایران، بستنی ابتدا به صورت سنتی و دستی با عنوان "بستنی زعفرانی" تهیه میشد. این بستنی درون ظرفی(بشکه ای) دو جداره درست میشد؛ به این صورت که درون جدار داخلی شیر، خامه، شکر، ثعلب و زعفران، و در جدار بیرونی یخ و نمک ریخته میشد؛ سپس بشکه را مرتبا تکان میدادند تا بستنی تهیه شود.
تهیه بستنی در ایران متداول نبود و در قرن نوزدهم از اروپا به ایران انتقال یافت و متداول شد. در حقیقت از سفر سوم ناصرالدینشاه به اروپا، پلومبیر نام محلی ییلاقی در فرانسه است که بستنی خوشمزهای در آنجا تهیه میشد و نام پلومبیر یعنی نوعی بستنی که با مخلفاتی همراه است از این شهر منشاء گرفته است.
میگویند در سال آخر سلطنت ناصرالدین شاه ساختن بستنی در ایران متداول شد و معروفترین بستنی فروش بعدی تهران یعنی ممدریش بستنی خامهدار مخصوصی تهیه میکرد که در تهران مردم استقبال زیادی از آن کردند.
این بستنی با "ثعلب" تهیه میشد. یخ و نمک را در بشکهای ریخته داخل بشکه را شیر میریختند و با وسایل مخصوص و تمهیدات زیاد و تکان دادن و چرخاندن ظرف از آن بستنی تهیه میکردند. بستنیفروشیهای دورهگرد به زودی در تهران پیدا شدند که بستنی را در همان محفظهها میگرداندند و با نان مخصوص عرضه میکردند.
اما بهتر است تا با فواید و همچنین مضرات این ماده خوشمزه نیز آشنا شویم.
بستني هم مثل ماست قابليت نگهداري باكتريهاي پروبيوتيك را دارد. اين باكتريها كپسولهايي با قطر بسيار نازك (سايز ميكرو يا نانو) دارند و به اصلاح فلور ميكروبي روده انسان و جلوگيري از رشد باكتريهاي بيماريزا در روده و ايجاد بيماري رودهاي كمك ميكنند. بستني مواد مغذي با ارزشي مثل پروتئين، كلسيم، ويتامينها، مواد معدني و انرژي دارد، ولي به جاي آن ميشود ماست كم چربي يخ زده خورد كه همه اين مواد را داشته ولي چربي بسيار كمتري دارد.
البته این ماده دلنشین و خنک در کنار این فوایدی که دارد یک نیمه تلخ و تاریک نیز دارد که باید به آن هم اشاره کنیم و از مضرات آن نیز با خبر باشیم.
بسياري از مردم تصور ميكنند كه بستني ميتواند به عنوان يك ماده لبني مناسب مثلا جايگزين شير يا ماست محسوب شود و حتي افراط در خوردن آن نيز ايرادي ندارد. اين در حالي است كه علاوه بر مقدار زيادي شيرين كنندههاي طبيعي يا شيميايي، خوردن حتي يك قاشق بستني مقدار زيادي چربي اشباع شده (حيواني) وارد بدن ميكند كه اغلب به اندازه نيمي از كل چربي اشباعي است كه در روز بايد خورده شود، است.
مصرف چربي اشباع زياد موجب چاقي، بيماريهاي قلبي-عروقي و ديگر بيماريهاي خطرناك مشابه ميشود.
بستني از جمله غذاهايي است كه در برخي افراد موجب حمله ميگرني ميشود. اين غذاها بر روي آزاد شدن سروتونين و نوراپي نفرين اثر كرده و موجب انبساط يا انقباض عروق ميشوند.
در ایران این روزها بستنی ها از حالت سنتی بسیار فاصله گرفته اند در حالی که بستنی ها سنتی نیز همچنان مشتریان بسیار زیادی دارند، شرکت های بزرگی مانند: میهن، دایتی، کاله و ... به تولید انواع بستنی صنعتی می پردازند.